اثر تصويرسازي ذهني بر عملكرد ورزشكاران در جوانان و بزرگسالان 171

زمينه و هد ف: ورزشكاران به طور معمول در زمين ه هاي جسماني نسبت به ساير زمينه ها تمرينات و مهارت ب يش تري
دارند و اغلب آگاهي كم تري از فا كتورهاي شناختي و رواني موثر بر عمل ك رد و اجراي ورزشي خود دارند . لذا
ورزشكاران رشت ه هاي مخ تلف به ويژه ورزش هاي تيمي، چندان با مهارت هاي رواني مرتبط با ورزش آشنا نيستند و
كم تر به تمرينات ذهني م ي پردازند. به تازگي تصويرسازي به عنوان يكي از مهار ت هاي پاي ه اي مورد نياز و موثر در
ورزش مطرح بوده است . در اين مطالعه اثر تصويرسازي شناختي بر عمل كرد فوتبا ليست هاي نخبه در جريان مسابقات
رسمي را در دو مطالعه موازي مورد ارزيابي قرار گرفته است.
روش بررس ي: بيست و دو ورزش كار در رده جوانان و 22 ورزشكار در رده بزر گسال به طور جداگانه و ب ه صورت
تصادفي در دو گروه مداخله و شاهد تقسيم شدند . آموزش تصويرسازي شناختي براي شر كت كنندگان در گروه
مداخله، به مدت 12 هفته و مشابه با هم صورت پذيرفت ، د ر حالي كه بازيكنان گروه شاهد هيچ گونه مداخله شناختي
دريافت نمي كردند. عملكرد ورزشي ورزشكاران فوتباليست به صورت ميزان پا س هاي صحيح در جريان مسابقات
رسمي، قبل و بعد از مداخله تصويرسازي مورد ارزيابي قرار گرفت.
يافت هها: نتايج حا كي از تغيير قابل توجه در عمل كرد فوتباليست هاي رده جوانان بعد از دريافت مداخله نسبت به گروه
در رده بزر گ سال عل ي رغم روند رو به رشد بازيكنان در .(OR=1/41 ،P<0/000 ،CI%95: 1/17 ،1/ شاهد بود ( 69
.(OR=1/07 ،P>0/05 ،CI%95: 0/82 ،1/ اجراي ورزشي، تفاوت معني داري ميان گروه مداخله و شاهد ديده نشد ( 4
نتيج هگيري: نتايج به دست آمده نشان م ي دهد مداخلات تصويرسازي شناختي اختصاصي و عمومي م ي تواند عملكرد
فوتباليست ها به خصوص در رده جوانان را بهبود بخشد.
كلمات كليدي: تصويرسازي، فوتبال، پاس، مسابقه رسمي.
امروزه نقش آموز هها و مداخلات روا نشناسي ورزشي در
عملكرد ورزش كاران از اهميت بسياري برخوردار است . 1 ورزش كاران
معمولا در زمينه هاي جسماني، نسبت به ساير زمين ه ها آشنايي
بيش تري دارند و اغلب از ابعاد رواني غافل م ي شوند، اين در حالي
است كه مولف ههاي شناختي بر اجرا و افزايش انرژي رواني مثبت،
بدان Reilly تاثير مي گذارد. 3و 2 يكي از اين مهارت هاي پايه اي ك ه
است كه يكي از (Mental imagery) اشاره مي كند، تصويرسازي ذهني
مولفه هاي اصلي آمادگي اجرايي براي هر ورزش كار به شمار مي رود. 4
تصويرسازي ذهني مرور سمبليك يك فعاليت فيز يك ي است بدون
اين كه هيچ حر كت عضلاني واضحي صورت گيرد . 5 تصويرسازي
مي تواند به منظور يادگيري مهارت و تكنيك (شناختي اختصاصي ) و يا
استراتژي و تا كتيك (شناختي عمومي ) و هم چنين مديريت انگيزش و
مقدمه
مجله دانشكده پزشكي، دانشگاه علوم پزشكي تهران، خرداد 1392 ، دوره 71 ، شماره 3، صفح ههاي 171 تا 178 مقاله اصيل
1391/12/ 1391 تاريخ پذيرش: 12 /11/ چكيده تاريخ دريافت مقاله: 15
172 توحيد سيف برقي و همكاران
171 تا 178 ، مجله دانشكده پزشكي، دانشگاه علوم پزشكي تهران، خرداد 1392 ، دوره 71 ، شماره 3
هيجانات (انگيزشي) مورد استفاده قرار گيرد . 4 در دهه اخير مطالعات
در يادگيري (Mental rehearsal) متعددي، سودمندي تمرين ذهني
6 اين - اوليه، اجرا و حتي در مرحله به ذهن سپاري را نشان داده اند . 9
اثربخشي در بهبود اجراي ورزشي در افراد مبتدي و هم چنين باتجربه
10 به نظر مي رسد نحوه استفاده از تمرين ذهني با - تاييد شده است . 12
سن و ميزان تجربه ورزشي ورزش كاران ارتباط داشته باشد . 13 در اين
راستا مطالعات معدودي بر روي جوانان ورزش كار صورت گرفته
است. 15 و 14
نتايج مطالعات حاكي از استفاده ورزش كاران جوان از هر دو
رويكرد انگيزشي و شناختي بوده است . 17 و 16 تحقيقات در سنين
پايين تر، اثربخشي تصويرسازي شناختي اختصاصي را در يادگيري
تكنيك هاي تنيس روي ميز براي نوجوانان تاييد كرده است . 18
با تاييد تاثير تصويرسازي انگيزشي در دختران نوجوان و Chandler
7 ساله تفاوت هاي آن ها - فوتباليست با بررسي ورزش كاران نوجوان 14
در تصويرسازي را بدي نگونه بيان م ي كند ؛ 19 ورزش كاران جوا ن تر
بيش تر اهداف فردي خود را تصويرسازي مي كنند و ورزشكاران با
سن بالاتر تصويرسازي مرتبط با اهداف تيمي را بي ش تر انجام
مي دهند. 20 محققين مي گويند ورزشكاران بزر گ تر و با تجرب ه تر با
درصد بالاتري تصويرسازي ا نگيزشي را ب ه كار م ي برند و در مقابل
ورزشكاران جوان تر با درصد بالاتري تصويرسازي شناختي را استفاده
مي كنند و تمركز بي ش تري بر يادگيري و اجراي تكنيك ها دارند . 14 بر
اساس اين يافته ها اين كه كدام نوع تصويرسازي در ورزشكاران جوان
يا بزرگ سال موثرتر است، مورد اتفا ق نظر نيست و تاكنون مقايس ه اي
ميان بزرگ سالان و جوانان براي آزمون رويكردهاي متفاوت
تصويرسازي صورت نپذيرفته است. 14
از سوي ديگر جهت سنجش اثربخشي تصويرسازي بايد مهارت
پيامد به گونه اي انتخاب و سنجيده شود كه منطبق بر اتفاقات واقعي آن
ورزش باشد ؛ 21 يكي از مهار ت هاي اختصاصي در ورزش فوتبال پاس
دادن است كه شامل اجزاي حر كتي و شناختي مي باشد . ارزيابي
موفقيت در اين مهارت ب هكمك آزمون هاي ساختار يافته و ه م چنين
(Real بدون ساختار انجام م يشود كه شرايط مسابقه واقعي
را براي آزمون عمل كردي پاس دادن، در نظر گرف تيم. competition)
هدف ما از مطالعه اين بود كه آيا تصويرسازي ذهني درصد اجراي
صحيح پاس در شرايط مسابقه را افزايش خواهد داد و براي آزمون
متغير سن، اين مساله را با طراحي دو مطالعه موازي در دو رده جوانان
و بزرگ سال با هم مقايسه كرديم.
آزمودن يها: مطالعه كارآزمايي كنترل دار تصادف يشده اخير
در ليگ دسته اول فوتبال ايران ، در (Randomized controlled trial)
سال 1387 انجام شد . بيست و دو نفر فوتباليست از رده تيمي جوانان
(زير 21 سال ) براي مطالعه يك و 22 نفر از رده بزر گ سال براي
مطالعه دو بودند . پس از اطلاع افراد از عنوان و هدف طرح و امضاي
رضايت نامه آگاهانه، شر كت كنندگان در هر رده تيمي (جوانان و
بزرگ سال) به طور تصادفي به دو گروه مداخله (آموزش تصويرسازي )
.( و شاهد (ليست انتظار و بدون آموزش) تقسيم شدند (شكل 1
متغير پيامد : متغير وابسته اي كه در هر دو مطالعه مو رد ارزيابي
قرار گرفته است، درصد ارسال پا سهاي صحيح توسط هر بازيكن،
در جريان مسابقات رسمي بود . به عبارتي نسبت پا س هاي صحيح
ارسالي توسط هر بازيكن به كل پا س هايي كه يك بازيكن در جريان
مسابقات رسمي داده است، محا سبه شد . ارزيابي متغيرهاي هدف
به روش فيل م برداري و آناليز تصاوير ويديويي بعد از اتمام مسابقه
مربي گري A توسط گروه مربيان حرفه اي مربي فوتبال با درجه
فوتبال، صورت گرفته است . در هر مورد، راي نهايي كميته مذكور
به عنوان نمره ارزيابي عملكرد بازيكن محسوب شده است . شايان ذ كر
است جهت كورسازي ي ك طرفه مطالعه، افراد حاضر در كم يته
نمره دهي نسبت به شركت كنندگان در دو گروه مداخله و كنترل كور
شده بودند.
در هر دو مطالعه، ارزيابي اوليه ب ه كمك فيلم برداري از سه بازي
رسمي باز يكنان در ابتداي فصل صورت پذيرفت؛ توسط گروه مربيان،
كيفيت هر سه مورد از فيلم ها براي هر يك از مطالعات ج هت آناليز
مورد تاييد قرار گرفت . (Performance analysis) عملكردي
فيلم برداري نهايي نيز همانند مرحله اول و بعد از انجام تمرينات
ذهني صورت پذيرفت كه در هر رده، مشابه با ارزيابي اوليه، سه مورد
از بازي هاي رسمي به عنوان مرجع آناليز نهايي انتخاب گرديد . در هر
كدام از دو مطالعه، تعدادي از شرك ت كنندگان به علت عدم استفاده از
آن ها در مسابقات رسمي، قبل يا بعد از مداخله، از آناليز نهايي كنار
روش بررسي
اثر تصويرسازي ذهني بر عملكرد ورزشكاران در جوانان و بزرگسالان 173
http://tumj.tums.ac.ir
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2013 June;71(3):171-78
گذاشته شدند . لذا در پايان مطالعه در مطالعه يك (رده جوانان ) 14
نفر و در مطالعه دو (رده بزرگ سال) 16 نفر آناليز آماري شدند.
(Cognitive specific مداخله: تصويرسازي شناختي اختصاصي
در تركيب با اجزايي از تصويرسازي شناختي عمومي imagery)
به عنوان روش اصلي تمرين (Cognitive general imagery)
مهارت هاي ذهني براي ورزش كاران در نظر گرفته شد . قبل از آغاز
تمرينات تصويرسازي شناختي، از يك فيلم ويديويي ويژه پاس
صحيح و استاندارد استفاده شد. اين فيلم شامل مراحل فني پاس دادن
از سوي يك بازيكن، به بازيكن هدف بود . از شرك ت كنندگان
خواسته شد تا اين مهارت را در حال ت هاي مختلف و فاصل ه هاي
متفاوت (با تصور اي ن كه در حين بازي هستند ) در ذهن خود
تصويرسازي كنند . هم چنين به آن ها گوشزد شد كه مي توانند از
تصاوير پاس هاي درست خود نيز ب ه عنوان الگو براي تصويرسازي
استفاده كنند.
از سوي ديگر تصويرسازي ب ه منظور موقعيت يابي در زمين، رصد
كردن بازيكنان تيم مقابل و هم تيمي ها و تلاش براي اخذ بهترين
تصميم در انتخاب بازيك ن هدف نيز آموز ش داده شد كه جنبه هايي از
تصويرسازي شناختي عمومي و استراتژيك را شامل م ي شد . به
شركت كنندگان ياد داده شد تا با كمك چند تكنيك ساده تنفسي،
آرامش و تمركز قبل از تمرينات را بالا ببرند و جهت انجام تمرينات
از يك الگوي پيشرفت مرحله به مرحله استفاده شد. در مراحل اوليه از
يك حس براي تصويرسازي استفاده مي شد (حس بينايي و يا شنوايي
به عنوان حس اوليه ) و به مرور ورزشكار از همه حس هاي خود بهره
مي برد و تصويرهاي كامل تري را تجسم مي كرد. به شركت كنندگان
نحوه ايجاد تصوير واضح، توانايي كنترل تصاوير و در نظر گرفتن
ساير محر ك هاي محيطي مرتبط با شرايط مسابقه مانند تماشاچيان،
مربي و بازيكنان آموزش داده شد.
تمرينات در شش هفته متوالي ب ه صورت يك جلسه در هفته
برگزار شده است . در جلسه اول مطالب پايه اي در رابطه با تعاريف و
چگونگي انجام تصويرسازي ذهني توضيح داده شد؛ در ادامه مطابق
با محتو اي ذكر شده، تمرينات زير نظر يك كارشناس ورزشي كه
دوره هاي تمرين ذهني را گذرانده است آموزش داده شد . مدت
آموزش در هر جلسه 20 دقيقه بود و ورزشكاران به مدت سه الي پنج
دقيقه تصويرسازي را در حضور مربي تمرين ذهني انجام م ي دادند. به
بازيكنان توصيه م ي شد تصويرسازي را خارج از محل تمرين، قبل و
بعد از تمرين، ب ه طور مرتب و روزانه انجام دهند؛ ب ه طوري كه حداقل
هفته اي پنج نوبت تمرينات تصويرسازي مربوط به ارسال پاس صحيح
توسط بازيكن انجام شود . لازم به ذكر است مراحل مختلف تمرين
تصويرسازي شامل مهارت پاس دادن و هم چنين موقعيت يا بي در
زمين چمن فوتبال، ب ه صورت يك متن نوشتاري تهيه شد؛ متن
تصويرسازي مذكور در ابتدا توسط مربي در كلاس آموزشي براي
شركت كنندگان خوانده شد و سپس نوشته مذكور ب ه عنوان نمونه در
اختيار تمامي شركت كنندگان در گروه مداخله در هر دو مطالعه قرار
گرفت. به بازيكنان گفته شد كه مي توانند مطابق با نمون ه هايي كه در
اختيار دارند مت ن هاي ديگري را تهيه نمايند و به تمرين بپردازند . در
اينجا، نمونه اي از متن تصويرسازي ذهني در مورد پاس دادن كه در
اين مطالعه به كار رفته است، را م يآوريم:
"تصور م يكنم كه الان در روز مسابقه هستم و اي نجا زمين چمن
خانگي ماست ... در موقعيت حمله هستيم؛ من در ي ك سوم مياني زمين
هستم؛ توپ زير پاي من است، بازيكن حريف به من نزديك مي شود
و من بازيكن هم تيمي ام را در سمت راست مي بينم كه موقعيت بهتري
از من دارد [صداي همان بازيكن را هم م ي شنوم كه از من پاس
مي خواهد]. تصميم م يگيرم كه به او پاس دهم..."
بعد از جم ع آوري داده ها، براي تعيين اثربخشي مداخله در گروه
تصويرسازي نسبت به گروه شاهد در هر دو مطالعه از آزمون
استفاده شد. جهت Generalized Estimating Equations (GEE)
آزمون تعامل ميان گروه سني و تاثير تصويرسازي بر عملكر د يا
Generalized به عبارتي مقايسه دو مطالعه، مدل رگرسيون لجستيك
محاسبه شد . Estimating Equation for Logistic Regression (GEE)
انجام گرفت. Stata تحليل داد هها به كمك نر مافزار 9.1
19/58 (17/90-20/ بازيكنان در رده جوانان با ميانگين سني ( 90
19 سال در گروه /00 (16/90-20/ سال در گروه تصويرسازي و ( 60
24/21 (19/30-32/ شاهد و در رده بزر گ سال با ميانگين سني ( 40
26 سال در گروه /92 (24/10-29/ سال در گروه تصويرسازي و ( 80
شاهد حاضر بودند . آناليز مقايسه اي پايه اي در رده جوانان نشان داد
يافتهها
174 توحيد سيف برقي و همكاران
171 تا 178 ، مجله دانشكده پزشكي، دانشگاه علوم پزشكي تهران، خرداد 1392 ، دوره 71 ، شماره 3
كه عمل كرد بازيكنان گروه تصويرسازي و شاهد قبل از مداخله،
در رده بزر گ سال نيز .(P>0/ تفاوت معني داري نداشته است ( 05
عملكرد اوليه باز يكنان قبل از آموزش تصويرسازي، در دو گروه
آناليز مقايسه اي ميان گروه مداخله و .(P>0/ مشابه بوده است ( 05
شاهد بعد از مداخله در مطالعه رده جوانان نشان داد كه ميزان
پاس هاي صحيح باز يكنان گروه تصويرسازي در جريان مسابقه
،CI%95: 1/17 ،1/ به صورت معني داري افزايش يافته است ( 69
جدول 1). در رده بزر گ سالان نتايج بعد از ) (OR=1/41 ،P<0/001
مداخله حا كي از افزايش نسبي ميزان پا س هاي صحيح در گروه
مداخله نسبت به گروه شاهد بود، اما تفاوت آماري معني داري ميان
،CI%95: 0/82 ،1/ عملكرد باز يكنان در دو گروه وجود نداشت ( 4
.( جدول 1 ) (OR=1/07 ،P>0/05
شكل 1: نمودار مراحل مختلف كارآزمايي باليني (تصويرسازي) در تيم هاي جوانان و بزرگ سال
جدول 1: عملكرد بازيكنان در گروه مداخله در مقايسه با گروه شاهد در دو مطالعه كارآزمايي رده جوانان و بزرگ سال
گروه هاي سني گروه مداخله/
شاهد
درصد پاس هاي صحيح
(قبل از مداخله)
درصد پاس هاي صحيح
(بعد از مداخله)
Odds Ratio *
95% CI (confidence
interval)
P
0/74±0/04 0/65±0/ گروه سني جوانان مداخله 04
0/65±0/03 0/66±0/ (زير 21 سال) شاهد 02
<0/0001 1/17 ، 1/69 1/41
0/69±0/05 0/65±0/ گروه سني بزر گسال مداخله 02
0/66±0/05 0/69±0/ (بالاي 21 سال) شاهد 06
0/573 0/82 ، 1/40 1/07
معني دار است P<0/ و 5 Generalized Estimating Equations (GEE) * آزمون آماري
n= رده بزرگ سال 22
رده اميد (زير 21 سال)
n=22
شركتكنندگان در آناليز نهايي موارد خروج از مطالعه تصادفي سازي ورود شركت كنندگان
n= گروه شاهد 11
n= گروه مداخله 11
n= گروه مداخله 11
n= گروه شاهد 11
n= گروه مداخله 4
n= گروه شاهد 4
n= گروه مداخله 2
n= گروه مداخله 7
n= گروه شاهد 7
n= گروه مداخله 9
n= گروه شاهد 4 n= گروه شاهد 7
اثر تصويرسازي ذهني بر عملكرد ورزشكاران در جوانان و بزرگسالان 175
http://tumj.tums.ac.ir
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2013 June;71(3):171-78
براي رگرسيون لجستيك جهت مقايسه اثربخشي تصويرسازي در دو مطالعه جوانان و بزر گسال (محاسبه تعامل ميان سن و تاثير تصويرسازي) GEE جدول 2: مدل
Odds Ratio
Std. Err.
z
P>|z|
[95% Conf. Interval]
0/8348366 -1/39059 0/567 0/57 0/1402499 1/ مداخله (تصويرسازي) 077458
0/9397368 – 1/219563 0/656 -0/45 0/1236085 0/ گروه سني (جوانان و بزرگ سال) 9433418
0/9397368–1/786033 0/114 1/58 0/2122306 1/295531 (Interaction) تعامل
GEE در مقايسه ميان دو مطالعه و با محاسبه مدل رگرسيون لجستيك
براي بررسي تعامل ميان متغير گروه سني و اثربخشي تصويرسازي،
،OR: 1/29 ،P=0/ علي رغم معن يدار نبودن آماري تعامل مطر حشده ( 11
با 95 % اطمينان نشان داده شد كه اثربخشي تصويرسازي بر ميزان
پاس هاي صحيح مي تواند تا 78 % در گروه جوانان بيش از گروه
.( بزرگ سال باشد (جدول 2
هدف ما از انجام اين دو مطالعه موازي استفاده از تصويرسازي
ذهني ب ه منظور بهبود عمل كرد ورزشي فوتباليست ها در شرايط مسابقه
واقعي بوده است ؛ هدف ديگر بررسي تفاوت اثر تصويرسازي
شناختي در دو گروه سني مختلف بود . در ي ك نگاه كلي، نتايج
به دست آمده، نشان داده است كه تصويرسازي شناختي م ي تواند بر
عملكرد ورزشي باز يكنان فوتبال، حتي ب ه مقدار اند ك موثر باشد . اين
مساله هم سو با اكثر مطالعات گذشته در مورد اثربخشي تصويرسازي
بر روي باز يكنان Thelwell در ورزش كاران مي باشد؛ نتايج مطالعه
مياني فوتبال نشان داده بود آن ها در پاس دادن، تكل زدن و ضربه اول،
به صورت ناهمگون، پيشرف ت هايي ب ه دست آورد ه اند. 22 آن ها نيز اجزاي
عملكردي اختصاصي (مانند پاس، تكل و غيره ) و نه عمل ك رد كلي
(نتيجه مسابقه ) را مورد بررسي قرار دادند . پژوهش ها نشان م ي دادند
هرچند تصويرسازي بر عواطف هم راه با اجراي ورزشي باز يكنان
جوانان چندان تاثير نداشته است اما عمل كرد فوتباليس تهاي جوانان
در ضربات پنالتي را بهبود بخشيده است . 23 يافته هاي ما نيز با تاييد
تاثير تصويرسازي ذهني در فوتباليس ت هاي جوان و عدم تكرار نتايج
آن در بزر گ سالان نشان دهنده هم سويي با يافته هاي قبلي در اين زمينه
است. هرچند بيان شده كه ورزش كاران بعد از 14 سالگي به احتمال
مشابه با بزرگ سالان از محتواي انگيزشي و شناختي براي
تصويرسازي استفاده مي كنند، يافت ه هاي ما ه م ارز بودن اثرات
تصويرسازي در جوانان و بزر گ سالان را رد م ي كند و نشان م ي دهد
سير تكاملي استفاده از تصويرسازي در سنين جواني و بزر گ سالي در
زمينه عمل كردهاي اختصاصي تفاوت دارد . نتايج قبلي نشان م ي دهد
كه ورزش كاران با تجرب ه تر، تصويرسازي انگيزشي را بي ش تر و
منسجم تر به كار مي برند؛ 24 هم چنين ورزش كاراني ك ه اعتماد به نفس
كم تري دارند ، تنها برخي كاركردهاي تصويرسازي ذهني را استفاده
مي كنند و در مقابل ورزش كاران باتجربه از همه كاركردهاي
تصويرسازي شامل جنب ه هاي شناختي و انگيزشي بهره م ي برند . 25 لذا
يافته هاي ما در گروه بزرگ سال كه حا كي از عدم تغيير در عمل ك رد
ورزشي در اثر تصويرسازي شناختي بود ه است، نشان مي دهد ك ه
به احتمال تصويرسازي با جنب ه هاي شناختي ب ه تنهايي نمي تواند در
برخي شرايط سني و جهت بهبود برخي مهارت ها، نتايج قاب ل توجهي
داشته باشد و از همين رو ديده شده كه تر كيب انواع تمرينات ذهني
نتايج اميدبخش تري را ب ههمراه داشته است. 26
از سوي د يگر در مورد استفاده ورزش كاران از تصويرسازي در
رشته هايي با مهارت هاي باز (مانند فوتبال ) و يا بسته (مانند
ژيمناستيك)، نتايج متناقضي وجود دارد ؛ 27 نتايج نشان داده اند ك ه
ورزشكاران در رشته هايي با مهارت باز بيش تر از تصويرسازي
انگيزشي- هيجاني استفاده م يكنند. 28 اما استفاده ما از ي ك
تصويرسازي شناختي در ورزش فوتبال كه مجموعه اي از مهار تهاي
باز را شامل م ي شود، دليل و مدر ك جديدي براي تاثيرگذاري انواع
شناختي تصويرسازي حداقل در برخي زيرگرو ه ها از باز يكنان فوتبال
به حساب مي آيد.
تاكنون مطالعات ، كم تر توانست ه اند اثربخ شي تصويرسازي در
فوتباليست هاي جوان را در جريان مسابقات رسمي نشان دهند ك ه
بحث
176 توحيد سيف برقي و همكاران
171 تا 178 ، مجله دانشكده پزشكي، دانشگاه علوم پزشكي تهران، خرداد 1392 ، دوره 71 ، شماره 3
به احتمال به نقايص رو ش شناسي آن ها مربوط مي شود؛ چنان چه يك ي
از معدود پژوه ش هاي انجا م شده بر روي فوتباليس ت هاي جوان 29 نشان
داد هفت هفته آموزش تصويرسازي شناختي - عمومي مي تواند ميزان
كاربرد تصويرسازي ذهني در همه كاركردهاي شناختي و انگيزشي در
بازيكنان را به طور قابل توجهي افزايش دهد، اما اين مطالعه ت ك موردي
نتوانست نشان دهد كه اين روش بر بهبود عمل ك رد ورزش كاران در
جريان مسابقات فيل م برداري شده، موثر بوده است . نتايج ما با تكميل
روش شناسي تح قيق از نظر شيوه نمونه گيري، نوع و مدت زمان
تصويرسازي و نوع متغير پيامد توانسته است اثربخشي مداخله
نيز ك ه Jordet تصويرسازي در گروه جوانان را تاييد كند . مطالعه
تصويرسازي شناختي - عمومي (استراتژيك) را در قالب يك مداخله
براي سه فوتبال يست نخبه ب ه كار گرفته (Ecologic) محيطي اكولوژيك
است، 30 نشان داد علي رغم افزايش مهارت هاي ادر اك ي، ب ه جز ي ك
مورد بهبودي در عمل كرد ورزش كار در جريان مسابقات رسمي ديده
نشد. ما در اين مطالعه دوگانه به طور ضمني تصويرسازي براي
موقعيت يابي، تصميم گيري و پاس در يك شرايط پويا و متغير محيطي
را در كنار تصويرسازي مراحل فني و تكنيكي پاس دادن به كار برديم؛
نشان مي دهند احتمالاً بهبود Jordet تركيب يافته هاي ما با نتايج مطالعه
توانايي بينايي و ادراك محيطي در اثر تصويرسازي شناختي عمومي
به تنهايي براي عملكرد اختصاصي فوتباليس ت ها كافي نبوده است و
ساير اج زاي تصويرسازي شناختي مانند مرور ذهني تكنيك ها و
مهارت ها در كنار روش عمومي براي بهبود عملكرد اختصاصي
فوتباليست ها لازم است؛ اين يكي از مهم ترين اهداف محققين و
مربيان در به كار بردن تصويرسازي ذه ني خواهد بود . در پايان،
يافته هاي اين مطالعه نشان داد كه مداخلا ت شناختي از جمله
تصويرسازي شناختي اختصاصي و شناختي عمومي م ي تواند عملكرد
فوتباليست ها را در شرايط مسابقه بهبود ببخشد . هم چنين اين تغيير
عملكرد به احتمال تحت تاثير متغير مهم سن ورزش كاران مي باشد. اين
مطالعه محدودي ت هايي را نيز به همراه داشته كه از آن جمله ارزيابي
عملكرد ورزشي با استفاده از آناليز ويديويي ب ه تنهايي بوده است كه
بهتر است با رو ش هاي خود - گزارشي تر كيب شود تا روايي سنجش
افزايش يابد؛ يكي ديگر از محدودي ت هاي اين مطالعه محيطي، حذف
ناخواسته تعدادي از شر كت كنندگان به علت عدم شر كت در مسابقات
قبل يا بعد از آموزش بود كه توصيه مي كنيم براي كنترل اين مساله
مسابقات بيش تري پوشش داده شود تا كم ترين ميزان ريزش شر كت-
كنندگان را شاهد باشيم . از موارد ديگر كه در مطالعات آينده بهتر
است لحاظ شود بررسي ساير اجزاي مهارتي اختصاصي مرتبط با
فوتبال مانند شوت كردن، دريب ل زدن و حركت بدون توپ است تا
بتوان جنبه هاي بي شتري از عملكرد واقعي ورزشكار را ارزيابي كرد.
سپاسگزار : ي اين مقاله بخشي از پايا ن نامه تحت عنوان "بررس ي
اثربخشي تمر ينات ذه ني بر ميزان موفق يت پاس ها ي صح يح در ب ين
بازيكنان فوتبال رد ه هاي س ني مختلف باشگاه فرهنگ ي ورزش ي ك وثر
-53-04- 1386 " در سال 1387 و ك د 87 - تهران در لي گ سال 87
5654 مي باشد كه با حمايت دانشگاه علوم پزش كي تهران اجرا شده
است. از آقايان مجيد جلالي ، جلال چراغپور و علي دوست ي مهر جهت
همكاري در طراحي مطالعه و هم چنين از آقايان رضا آيت الله زاده،
مرتضي صادقي ، رضا م قصودي و علي كوليوند جهت هم ك اري در
اجراي پژوهش قدرداني م ينمايم.
1. Hall CR, Mack DE, Paivio A, Hausenblas HA. Imagery use by athletes:
Development of the Sport Imagery Questionnaire. Int J Sport
Psychol 1998;29(1):73-89.
2. Blair A, Hall C, Leyshon G. Imagery effects on the performance of
skilled and novice soccer players. J Sports Sci 1993;11(2):95-101.
3. Gill DL, Lavon W. Psychological Dynamics of Sport and Exercise.
Champaign: Human Kinetics; 1986. p. 50-110.
4. Reilly T, Gilbourne D. Science and football: a review of applied
research in the football codes. J Sports Sci 2003;21(9):693-705.
5. Hall CR, Rodgers WM, Barr KA. The use of imagery by athletes in
selected sports. Sport Psychol 1990;4(1):1-10.
6. Hird JS, Landers DM, Thomas JR, Horan JJ. Physical practice is
superior to mental practice in enhancing cognitive and motor task
performance. J Sport Exerc Psychol 1991;13(3):281-93.
7. Paivio A. Cognitive and motivational functions of imagery in human
performance. Can J Sport Sci 1985;10(4):22S-8S.
8. Driskell JE, Copper C, Moran A. Does mental practice enhance
performance? J appl psychol 1994;79(4):481-92.
9. Feltz DL, Landers DM. The Effects of Mental Practice on Motor
Skill Learning and Performance: A Meta-analysis. J Sport Psychol
1993;1(5):25-57.
References
كارايي دو روش پايش براي تشخيص عفونت محل جراحي در بخشهاي جراحي عمومي 177
http://tumj.tums.ac.ir
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2013 June;71(3):171-78
10. Druckman D, Swets JA, editors. Enhancing Human Performance:
Issues, Theories, and Techniques. Committee on Techniques for the
Enhancement of Human Performance, National Research Council.
Washington, DC: National Academy Press; 1988.
11. Murphy SM. Imagery interventions in sport. Med Sci Sports Exerc
1994;26(4):486-94.
12. Murphy SM. Models of imagery in sport psychology: A review. J
Mental Imag 1990;14:153-72.
13. Hall C. Imagery in sport and exercise. In: Singer RN, Hausenblas
HA, Jannelle C, editors. Handbook of Sport Psychology. New
York, NY: John Wiley and Sons; 2001. p. 529-49.
14. Munroe KJ, Hall C, Weinberg R. The four W's of imagery use:
Where, when, why and what. Sport Psychol 2000;14(2):119-37.
15. Rodgers W, Hall C, Buckolz E. The effect of an imagery training
program on imagery ability, imagery use, and figure skating performance.
J Appl Sport Psychol 1991;3:109-25.
16. Vadocz EA, Hall CR Moritz SE. The relationship between competitive
anxiety and imagery use. J Appl Sport Psychol 1997;9:241-53.
17. Monsma EV, Overby LY. The relationship between imagery and
competitive anxiety. J Dance Med Sci 2004;8(1):11-8.
18. Li-Wei Z, Qi-Wei M, Orlick T, Zitzelsberger L. The effect of mental-
imagery training on performance enhancement with 7-10-yearold
children. Sport Psychol 1992;6(3):230-41.
19. Munroe-Chandler KJ, Hall CR. Enhancing the collective efficacy of
a soccer team through motivational general-mastery imagery. Imagin
Cogn Pers 2005;24(1):51-67.
20. Munroe-Chandler KJ, Hall C, Fishburne G, Strachan L. Where,
when and why athletes use imagery: An examination of developmental
differences. Res Q Exercise Sport 2007; 78(2):103-116.
21. Rogerson LJ, Hrycaiko DW. Enhancing competitive performance
of ice hockey goaltenders using centering and self-talk. J Appl
Sport Psychol 2002; 14: 14–26
22. Thelwell RC, Greenlees, IA, Weston N. Using psychological skills
training to develop soccer performance. J Appl Sport Psychol 2006;
18:254-270.
23. Ramsey R, Cumming JL, Brunning C, Williams S. A PETTLEP
based imagery intervention with university soccer players. J Sport
Exerc Psychol 2007; 29: S196.
24. Nordin S, Cumming J, Vincent J, Mcgrory S. Mental practice or
spontaneous play? Examining which types of imagery constitute
deliberate practice in sport. J Appl Sport Psychol 2006; 18: 345-
362.
25. Short SE, Short MW. Differences between high and low confident
football players on imagery functions: A consideration of the
athletes’ perceptions. J Appl Sport Psychol 2005; 17:197-208.
26. Sofian OF, Abdullah R. The Effectiveness of Imagery and Coping
Strategies in Sport Performance. Eur J Soc Sci 2009; 1(9): 97-108
27. Callow N, Hardy L. Types of imagery associated with sport
confidence in netball players of varying skills. J Appl Sport Psychol
2001; 13: 1-17.
28. Weigand DA, Arvinen-Barrow M, Scott T, Hemmings B, Walley
M. Elite and Novice Athletes’ Imagery Use in Open and Closed
Sports. J Appl Sport Psychol 2007; 19:93–104.
29. Munroe-Chandler KJ, Hall CR, Fishburne GJ, Shannon V. Using
cognitive general imagery to improve soccer strategies. Eur J Soc
Sci 2005; 5: 41-49.
30. Jordet G. Perceptual Training in Soccer: An Imagery Intervention
Study with Elite Players. J Appl Sport Psychol 2005; 17(2):140-
156.
Seif-Barghi T. et al.
178
171 تا 178 ، مجله دانشكده پزشكي، دانشگاه علوم پزشكي تهران، خرداد 1392 ، دوره 71 ، شماره 3
Effect of mental imagery on performance elite athletes’ in youth and
adult age groups: a randomized trial
Tohid Seif-Barghi M.D.1,2
Ramin Kordi M.D., Ph.D.2
Amir-Hossein Memari M.D.1*
1- Sports Medicine Research
Center, Tehran University of
Medical Sciences, Tehran, Iran.
2- Department of Sports Medicine,
School of Medicine, Tehran
University of Medical Sciences,
Tehran, Iran.
* Corresponding author: No 7, Al-e-
Ahmad Highway, Tehran, P.O Box:
14395-578, Iran.
Tel: +98-21-88630227
E-mail: amirmemari@farabi.tums.ac.ir
Background: Athletes are usually skilled in physical aspects of sports; they are widely
involved in physical conditioning, technical and tactical training. However they usually
ignore the psychological and cognitive skills linked to their performance. Sport imagery
is a well known fundamental skill that has a critical role in how a player performs and
shows his/her competency during a real world game. On the other hand football as a
complex team sport includes several skills linked to physical and psychological
properties. We aimed to study the effect of cognitive imagery on elite football players
through league competitions in two separate studies.
Methods: Twenty two youth players and Twenty two adult players randomly assigned
to imagery and control groups. Players in intervention group received 12 weeks training
program for specific cognitive imagery and general cognitive imagery. Imagery training
program focused on an important component of football performance as “successful
passing”. Players in control group were assigned to a waiting list with no intervention.
In order to evaluate outcome variable we assessed successful passing in real competetions
as player performance in both pre and post test occasions.
Results: Findings of study in youth participants showed that young players in intervention
group improved the performance of passing compared to control players (OR=1.41,
P<0.000, CI 95%: 1.17, 1.69). In contrary, Imagery performance in adult group remained
unchanged in spite of an increasing trend in performance (OR=1.07, P>0.05, CI 95%:
0.82, 1.4).
Conclusion: These results showed that cognitive imagery intervention can affect elite
soccer players’ performance. This effect is more prominent in youth age football
players.
Keywords: Imagery, passing, real competition, soccer.
Abstract Received: February 03, 2013 Accepted: March 02, 2013

Tehran Univ Med J (TUMJ) 2013 June;71(3):171-78
اثربخشي تصويرسازي ذهني بر عملكرد ورزشكاران نخبه فوتبال در جوانان و بزرگ سالان:
كارآزمايي باليني
توحيد سيف برقي 2و 1
رامين كردي 2
* اميرحسين معماري 1
-1 مركز تحقيقات پزشكي ورزشي، دانشگاه
علوم پزشكي تهران، تهران، ايران.
-2 گروه پزشكي ورزشي، دانشكده پزشكي،
دانشگاه علوم پزشكي تهران، تهران، ايران.
* مسئول نويسنده : تهران، بزرگراه جلال آل احمد،
روبه روي بيمارستان شريعتي، پلاك 7، مركز تحقيقات
021- پزشكي ورزشي تلفن: 88630227
E-mail: amirmemari@farabi.tums.ac.irTehran University Medical Journal, June 2013; Vol. 71, No. 3: 171-178 Original Article