فيزيولوژي كاربردي در كاراته

آگاهي از نقش نيم رخ هاي فيزيكي و فيزيولوژيكي رشته هاي ورزشي مي تواند در راستاي استعدايابي، گزينش ورزشكاران نخبه ،
بهينه سازي برنام هي تمريني، تأمين انرژي مورد نياز فعاليت ها و رقابت هاي ورزشي، بهبود عملكرد و جلوگيري از بروز خستگي زودرس
و آسي بهاي ورزشي حين تمرين و مسابقات ورزشي مفيد واقع شود. از اين رو فيزيولوژيست هاي ورزشي در كنار ساير افراد درگير در
تيم هاي ورزشي همواره سعي دارند تا با ارايه دورنماي درست از پاسخ ها و سازگارهاي خاص رشته هاي ورزشي به مربيان و ورزشكاران
كمك كرده تا به بهترين شكل ممكن دستيابي به عملكردهاي ورزشي سطح بالا و موفقي تهاي بيشتر در رقاب تهاي جهاني و بي نالمللي
فراهم گردد.
كاراته يا هنر مبارزه با دست خالي يكي از هنرهاي رزمي آسيايي است كه امروزه در قالب يك رشته ورزشي و سبك هاي مختلف بويژه
چهار سبك اصلي شوتوكان، شيتوريو، گوجوريو و وادوريو به شكل رقابتي و تفريحي در بين اقشار و سنين مختلف كشورهاي جهان
رايج شده است. به علاوه، اين رشته ورزشي، يكي از مدال آورترين و پرافتخارترين رشته هاي ورزشي كشور به شمار مي رود. لذا، آگاهي
از فيزيولوژي كاراته به منظور كسب موفقيت هاي بيشتر در مسابقات بين المللي و جهاني يك ضرورت انكار ناپذير است. با اين حال،
بررسي پاسخ ها و سازگاري هاي ناشي از انجام تمرينات كاراته بدون توصيف دقيق و روشن تمرينات و رقابت هاي ورزشي امكانپذير
نمي باشد. رقابت هاي ورزشي كاراته، عمدتاً در دو بخش اصلي كاتا و كميته به صورت انفرادي و تيمي در سطوح ملي، بي نالمللي و
8) برگزار مي گردد. حداكثر و حداقل مدت اجراي هر يك از × جهاني در سالن هاي سرپوشيده و روي تشك هاي ورزشي (تاتامي 8
كاتاهاي اجباري و اختياري تورنمنت هاي بين المللي به ترتيب در حدود 80 الي 60 ثانيه است. در حالي كه مدت اجراي رقاب تهاي 2 الي
3 دقيقه اي كميته (چهار مسابقه قبل از مبارزه 4 دقيقه اي فينال) زنان و مردان به ترتيب در حدود 180 الي 240 ثانيه طول م يكشد. البته،
267 ثانيه هم ( نتايج برخي از مطالعات انجام شده حاكي است كه مدت رقابت هاي كميته مردان در سطوح بالا و جهاني تا حدود ( 61
طول مي كشد.
رقابت هاي كميته شامل يك سري حركات جلو، عقب، طرفي و پرشي (حركات پايه با شدت پايين) همراه با حملات و تكنيك هاي
دفاعي با شدت و توان انفجاري بسيار بالا (به عنوان حركات شديد و مؤثر) اجرا مي شود. البته، اين حركات به شكل فعاليت هاي
منقطع و اينتروال با نسبت فعاليت ( 18 ثانيه) به استراحت( 9ثانيه) دو به يك صورت م يگيرد. به هر حال، سهم فعاليت هاي بسيار شديد
16 ثانيه است. سهم تكنيك هاي شديد حمله و دفاع نيز در مسابقات دو و سه دقيقه اي زنان و مردان به /3(5/ نسبتاً كم و در حدود ( 1
3 حركت انفجاري به نمايش گذاشته مي شود. اما در كل /4( 19 ثانيه است. به طوري كه در هر دقيقه ( 2 /4(5/ 13 و ( 5 /3(3/ ترتيب ( 3
بدون توجه به شدت فعالي تها، در هر يك الي سه ثانيه يك حركت اجرا مي شود. به هر حال، مي توان گفت كه بخش اعظم
مجموعه مقالات اولين همايش ملي علم و كاراته ، اول تا سوم آبان 1390 دانشگاه تبريز
رقابت هاي كميته با شدت پايين برگزار مي شود. هر چند كه ضربان قلب ورزشكاران در بيشتر لحظات رقابت، بالاتر از 175 ضربه در
دقيقه گزارش شده است. اما، تكنيك ها و مهارت هاي حمله و دفاع در كاراته در راستاي برتري و كسب امتيازات به صورت مشت
زدن، لگد زدن، و دفع و ردكردن حملات حريف با حداكثر توان عضلاني ممكن، اجرا مي شوند. نتايج برخي از مطالعات حاكي است
53 درصد /9(9/ 54 و ( 2 /8(7/ كه ميانگين شدت كل فعاليت هاي حين رقابت هاي كميته يا مبارزات با حريف فرضي در حدود ( 6
50 ميلي ليتري/كيلوگرم/دقيقه كاراته كاهاي سطح بالا با - اكسيژن مصرفي بيشينه م يباشد. با توجه به ميزان اكسيژن مصرفي بيشينه 55
5 درصد، بايد اشاره داشت كه ميانگين اكسيژن مصرفي حين - ميانگين سن حدود 21 سال، وزن 66 كيلوگرم و درصد چربي 9
0/ 1) ليتر در دقيقه و ميانگين هزينه انرژي حين كميته و كاتا نيز معادل 5 /46±1/9) 1/ رقابت هاي كميته سه دقيقه اي در حدود 5
كيلوژول/كيلوگرم/دقيقه است. به هر حال، با توجه به اينكه كاراته يكي رشته هاي ورزشي با نيازمند يهاي آمادگي عضلاني و انرژي
متوسط به شمار م يرود و با در نظر گرفتن نقش فعالي تهاي انفجاري در كسب موفقيت و برتري در رقابت هاي كاراته بيشتر
متخصصان و محققين فيزيولوژي معتقدند كه ورزشكاران اين رشته همانند رشته هاي ميان مسافت استقامتي نيازمند اكسيژن مصرفي
سطح بالا يا انجام تمرينات استقامتي نسبتاً شديد جهت افزايش توان هوازي نيستند، بلكه مي بايست همانند ورزشكاران رشته واليبال
بر تمرينات قدرتي و پليومتريك (با توجه به اصل ويژگي تمرين) در راستاي توسعه و حفظ توان انفجاري عضلاني تأكيد داشته
باشند. در اين راستا، بايد اشاره داشت كه توان انفجاري كارات ههاي نخبه كميته و كاتارو در حدود 10 وات در هركيلوگرم وزن بدن
گزارش شده است. به طوري كه برخي از متخصصين معتقدند كه يكي نيازمند ي هاي كاراته كاها برخورداري از تارهاي تند انقباض
است. به علاوه، نتايج برخي از تحقيقات حاكي است كه ميزان انعطا فپذيري اندام تحتاني (ولز) كاراته كاهاي نخبه، بالاتر از 30
و پرتابي مي بايست دامنه PNF سانتي متر است. لذا محققين و مربيان معتقدند كه با استفاده از تمرينات انعطا فپذيري به شيوه ي
70 دقيقه اي كاراته عمدتاً شامل - حركتي اندا مهاي تحتاني تا حد مطلوب و مناسب توسعه پيدا كند. با اين حال، يك جلسه تمرين 85
اجراي تكني كهاي پايه (به صورت ثابت و در حركت)، مبارزه با حريف فرضي، مبارزه واقعي و اجراي كاتا است. البته، مربيان با
توجه رشته تخصصي ورزشكاران سعي دارند تمرينات براي كاتاروها به طور اختصاصي ارايه شود. با اين حال، فيزيولوژيست هاي
ورزشي پيشنهاد مي كنند 20 دقيقه تمرينات اينتروال (با توجه به اصل ويژگي تمرين) به منظور بالا بردن توان بافري عضلات حين
دوره هاي بازيافت انجام شود. طوري كه نتايج تحقيقات حاكي است كه دامنه تغييرات لاكتات خون كاراته كاهاي نخبه در حدود بين 3
الي 12 ميلي مول در ليتر در نوسان است و ميزان نسبت تبادل تنفسي ثبت شده بيشتر از يك م يباشد. از اينرو، مي توان گفت كه منبع
سوختي رقابت هاي كاراته از طريق كربوهيدرات ها تأمين مي شود.
به علاوه، تمرينات قدرتي به صورت سه دور هي 12 الي 15 تايي با 75 درصد يك تكرار بيشينه به منظور افزايش توان عضلاني پيشنهاد
شده است. تمرينات جلوبازو، راست كردن پشت، درازو نشت با زانوي خميده، پرس سينه معمولي و روي نيمكت شيب دار، ديپ، بلند
شدن روي پنجه، راست كردن زانو و اسكات براي ورزشكاران اين رشته پيشنهاد شده است. به هر حال، در رابطه با ميزان هزينه انرژي
حين انجام تمرينات و رقابت هاي كاراته به دليل برخي از محدودي تهاي روش شناختي هنوز اختلاف نظر وجود دارد. به طوري كه
مجموعه مقالات اولين همايش ملي علم و كاراته ، اول تا سوم آبان 1390 دانشگاه تبريز
برخي معتقدند كه نزديك به 70 درصد هزينه از طريق دستگاه ب يهوازي (فسفاژن و اسيد لاكتيك) تأمين مي شود. اما با برخي با بررسي
رقابت هاي شبيه سازي شده، هزينه انرژي هوازي انجام رقاب ت كاتا و كميته را ب هترتيب در حدود 50 و 74 درصد عنوان كرده اند.
واژگان كليدي: كاراته، نيم رخ هاي فيزيكي و فيزيولوژيكي، هزينه ي انرژي، تمرينات بدني.مجموعه مقالات اولين همايش ملي علم و كاراته ، اول تا سوم آبان 1390 دانشگاه تبريز
سخنران كليدي: دكتر افشار جعفري
فيزيولوژي كاربردي در كاراته
دانشيار فيزيولوژي ورزشي مولكولي دانشگاه تبريز