تمریناتی برای ذهن
ذهن ما مركز همه چيز است. ذهن، افكار و حركات ما را در طول مبارزات و تمرينات كنترل میكند. در مسابقات مشاهده میشود كه برخی از شركتكنندگان، دچار هيجان و پريشانی میشوند و تمركز خود را از دست میدهند، بخصوص اگر صدای فرياد مردم از همه جهت به گوش برسد در حاليكه برخی ديگر به نظر خونسرد و آرام میآيند. در بعضی اعتماد به نفس زيادی مشاهده میشود و بعضی دیگر بسيار وحشت زده به نظر میآيند.
برای تمام اين تفاوتها در رفتارها فقط يك دليل وجود دارد و دليل آن نیز اين است كه بعضی از شركتكنندگان بدنهای بهتری نسبت به سايرين دارند واين نیز در اثر تمرينات زیاد بوجود میآيد و همچنين چنانچه ذهن خود را تمرين دهيم، چه در تمرينات و چه در مسابقات، كمك بسيار بزرگی برای موفقيت خواهد بود. هدف از تربيت و تعليم ذهن، دقيقاً چيست؟ هدف، داشتن اعتماد به نفس بيشتر، احساس آرامش و خونسردی داشتن و توانايی تمركز روی وظيفهای كه در آن هنگام به عهده داريم میباشد. روشهايی برای تعليم و تربيت ذهن وجود دارند ولی قبل از پرداختن به آنها، لازم میدانيم كه به نكات زير اشاره كنيم:
ترس
ترس، يكی از مشكلات مبارزین خوب است. آنها به سختی تمرين میكنند و كارشان در طول تمرينات بسيار عالی به نظر میرسد. ولی وقتی كار به مسابقات و رقابت میكشد، داستان فرق میكند. علت اين است كه آنها از "از دست دادن" میترسند. از دست دادن زندگيشان، احتـرامشان، سلامتشان (مـانند صدمـه به ستون فقرات)، و البتـه ترس از باخـتن در مبارزه. برای فائق آمدن بر اين ترس و مبارز بهتری شدن، به چه چيز نياز است؟ به برخی از اين نكات که در زير اشاره شده است:
9 قدم به سمت شجاعت
مقالهای نوشته Dr. john M . La Tourette موجود است و عنوان اين مقاله عبارت است از نُه قدم به سمت شجاعت. در اين مقاله او میگويد كه ترس عبارت است از احساسی كه در هنگام روبرو شدن با شيطانی تهديد كننده، در ذهن ما، به وجود میآيد. شجاعت، كيفيتی است در ذهن، كه ما را قادر میسازد همراه با اعتماد به نفس با خطرات واقعی يا خيالی، مواجه شويم. به گفته وی 9 روش برای القاء باور صحيح شجاعت وجود دارند كه عبارتند از:
- پاكسازی ذهن: يعنی تميز كردن ذهن از افكار و عقايد و تصوراتی كه مايل نيستيم اتفاق بيفتد و اين كار را میتوانيم به وسيله تلقين كردن موارد مثبت به خود و يا افكار مثبت، به وجود آوريم.
- تنفس كنترلشده: تمريناتی كه به كنترل تنفس كمك میكند، برای اشخاص درموارد مواجه شدن با محيطهايی كه احساسات را بر میانگيزند بسيار مفيد بوده و آنها را آرام و خونسرد نگاه میدارند.
- تصويرگرايی ذهن: ساختن و قرار دادن تصاويری در ذهن از برنده شدن و اجرای عالی در مسابقات، بجای ساختن تصاويری در ذهن در مورد كتك خوردن و صدمه ديدن و شكست خوردن.
- نظریه واکنش غالب: آخرين فكری كه قبل از مبارزه به ذهنتان خطور كند، تعيين كننده نحوه عملكردتان خواهد بود.
- بازسازی ادراك: متوقف كردن هر نوع فكر منفی با فرياد زدن كلمه "بسته دیگه" یا "نه" چه بطور آهسته در ذهن و چه صدای بلند.
- كارت برنده: شناختن شگردها و تکنیکهای خوب خود (مانند؛ چودان زوکی بسیار سریع با دست چپ و يا اجرای آشیبارای قوی) برای بالا بردن اعتماد به نفس.
- خشم عادلانه: اگر كسی بدون انگيزه به شما صدمه وارد كند، خشم شما تمام ترس را از شما دور میسازد به طوری كه فقط بر روی تلافی كردن تمركز میكنيد و در مورد امنيت خود و يا بزرگ و قوی بودن طرف مقابل نگران نيستيد.
- شاه كليدهای فلسفه كاراته: عبارت است از اينكه شخص بايد فكر خود را فقط متمركز كند بر روی مبارزه و نقطهای از بدن حريف كه قرار است ضربه به آن وارد شود و نگرانی در مورد اينكه تماشاگران چه میكنند، نداشته باشد.
- تغیيرات در فيزيولوژی: اگر میخواهيم شجاع باشيم، بايد شجاعانه ْ فكر و عمل کنیم.
دریافت ذهن
مرجع دیگر، كتابی است كه توسط Health for life منتشر شده است. در اين كتاب موارد ذكر شده در بالا با جزئيات آن بطور مفصل مورد بحث و بررسی قرار گرفتهاند و عناوينی كه در آن قرار دارند مانند تمرينات مربوط به تجسم فكری، تمريناتی برای تمركز ذهنی، تنظيم هدف و بسياری ديگر. اطلاعات اين كتاب بر اساس روشهايی كه در اروپای شرقی برای تعليم قهرمانان به كار میرفته، جمع آوری شده است. كشورهای اروپای شرقی برای مدتی بسيار طولانی، بهترين و موفقترين قهرمانان جهانی را تعليم داده و از اين نظر شهرت دارند.
بيشترين عناوين اين كتاب كمابيش شبيه نكات ذكر شده در بالا هستند، به علاوه تعدادی بيشتر كه در اينجا به بعضی از اين عناوين میپردازيم.
تنظيم هدف
اين نظريه میگويد كه اگر برای سير حركت و پيشرفت خود يك نمودار بسازيد، میتوانيد شاهد پيشرفت خود باشيد و در نتيجه اعتماد به نفستان افزايش میيابد. مثلاً اگر شروع به تمرینات پرورش اندام میكنيد و در آغاز كار از دمبل پنج كيلويی استفاده مینمایيد، وزن دمبل و تعداد حركت با آن را يادداشت كنيد. پس از يك هفته دوباره همين كار را تكرار كنيد. به مرور زمان قویتر میشويد و میتوانيد وزنه سنگين تر را بلند كنيد و تعداد تكرار حركاتتان نيز بيشتر میشود. با يادداشت كردن وزن دمبل و تعداد حركاتتان متوجه پيشرفت خود خواهيد بود. اگر پيشرفتی مشاهده نشد، بايد به دنبال دليل آن بگرديد (كمكاری يا آسیبدیدهگی و ...). لذا با ديدن ميزان پيشرفت خود از روی نموداری كـه ساختيد، اعتماد بـه نفس بيشتری پيدا میكنيد.
تمرین تعويض مركز توجه
اين بخش عیناً از كتاب نقل میشود: اتـاقی پيدا كنيد كـه در آن يك راديو و يك تلويزيون وجود داشتـه باشد. صدای هـر دو را به يك ميزان بلند كنيد. جای راحتی پيدا كنيد و روبروی تلويزيون بنشينيد و در عين حال يك ساعت نيز در پيش رو داشته باشـيد. راديو را روی ايستگاه اخبار يا ايستگاهی كه در آن صحبت میشود تنظيم كنيد و شروع كنيد به گوش كردن آن. حالا شروع كنيد به ناديده گرفتن تصاوير تلويزيون و سعی كنيد صدای تلويزيون را هم نشنويد. اگر لازم است چشمهای خود را ببنديد. منظور اين است كه تلويزيون را تماشا كنيد در حاليكه حواستان كاملاً متمركز شده است بر روی شنيدن اخبار راديو. پس از يك يا دو دقيقه برعكس عمل كنيد. يعنی حالا بايد تلويزيون را تماشا كنيد و صداهای آن را بشنويد ولی سعی كنيد كه صدای راديو را نشنويد اين كار را هم برای دو يا سه دقيقه ادامه دهيد. مرحله بعد اين است كه تلويزيون را تماشا كنيد ولی به صدای راديو هم گوش دهيـد. راه ديگر انجام اين تمرين اين است كه به جای تماشای تلويزيون، كتابی در دست بگيريد و آن را بخوانيد و همان مراحل را انجام دهيد.
عمق بخشيدن به تمركز
اين تمرين به تمركز داشتن در شرايطی كه بسياری چيزها میتوانند تمركز را مختل كنند کمک میکند. اين بخش نيز عيناًْ از كتاب نقل میشود: يك جمله كوتاه و مثبت كه شما را توصيف كند انتخاب كنيد، مثلاً من قوی هستم و استقامت زيادی دارم. جملهای انتخاب كنيد كه واقعاً آن را باور داريد و به آن اطمينان داريد. برای مدت دو دقيقه اين جمله را برای خودتان تكرار كنيد. توجه كنيد كه چند بار ذهنتان از اين مسير پرت میشود. هنگامی كه متوجه شديد كه در مدت دو دقيقه تكرار اين جمله، ذهنتان اصلاً به بيراهه نمیرود، زمان را افزايش دهيد و اين بار تمرين را برای مدت سه دقيقه ادامه دهيد. اين كار را تكرار كنيد تا به ده دقيقه برسيد.
جمعبندی
موارد زير بهتر است كه به صورت مرتب (ترجيحاً هر روز) انجام شوند:
- تنظيم هدف
- تعويض مركز توجه
- تمرين عمق بخشيدن به تمركز
بايد نكتهای را در اينجا يادآوری كنيم. بطور کل تمرينات ذهنی نمیتوانند جايگزين تمرينات فيزيكی شوند. تمرينات ذهنی باعث تقويت فكر و ذهن میشوند، درست همانطور كه تمرينات فنی باعث تقويت كردن كاربرد تكنيكها در افراد میگردند. بنابراين تمرينات ذهنی بايد در كنار تمرينات فيزيكی و تكنيكی، انجام شوند.